Zadłużyć możemy się nie tylko sami, ale również na drodze dziedziczenia spadku. Jego nabycie po członku rodziny nie zawsze oznacza przejęcie zasobów majątkowych (aktywów). Niestety, ale oprócz otrzymania finansów, możemy również zostać obarczeni ewentualnymi długami, jakie posiadała ta osoba. Z tego też względu tak ważne jest bycie świadomym pułapek prawnych, które na nas czyhają. Na czym polega dziedziczenie długów i jak się przed nimi uchronić?
Mechanizmy dziedziczenia w polskim prawie
Wyróżniamy dwa podstawowe mechanizmy dziedziczenia: na podstawie testamentu – aktu prawnego, w którym spadkodawca rozporządza własnym majątkiem na wypadek śmierci – a także na mocy ustawy. W pierwszym z nich zmarły wyznacza konkretne osoby (lub osobę), które mają objąć spadek, zaś w przypadku dziedziczenia ustawowego została szczegółowo opisana kolejność przejmowania spadku, gdy nie dysponuje się testamentem.
Dziedziczenie spadku – najważniejsze informacje
Na samym wstępie pragniemy zaznaczyć, że standardowo w pierwszej kolejności dziedziczą dzieci, a także małżonek zmarłego. Każdy spadkobierca, niezależnie od tego, czy dziedziczy na mocy ustawy, czy też testamentu, musi opowiedzieć się, co do stanowiska, które przyjmuje. Ma na to okres 6-ciu miesięcy (liczony od momentu, w którym dowie się on o posiadaniu spadku).
Jakie istnieją możliwości?
- Przyjmujemy spadek w całości – czyli z aktywami, jak również pasywami (m.in. z długami spadkodawcy).
- Przyjmujemy spadek z dobrodziejstwem inwentarza – odpowiadamy za długi zmarłego, ale jedynie do wysokości odziedziczonego spadku, a nie za całe istniejące zadłużenie.
- Odrzucamy spadek w całości.
Co zrobić, aby nie odziedziczyć długów?
Pierwszą myślą, jaka się nasuwa, jest odrzucenie spadku w całości. Jednak działanie to w prawie polskim zostaje obarczone sporym ryzykiem – bowiem w tej sytuacji długi przejmują osoby znajdujące się w następnej kolejności dziedziczenia. Dlatego też często rozsądniejszym rozwiązaniem jest przyjęcie całego spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Zwykle trudno samemu podjąć decyzję, ze względu na inne obowiązki, którymi nagle zostaliśmy obarczeni bądź brak wystarczającej wiedzy prawnej. Jednak nie należy się tym przejmować. Kancelaria prawna pomoże Ci przebrnąć przez wszelkie skomplikowane etapy, podpowiadając, jaka opcja będzie najlepsza dla Ciebie oraz Twoich bliskich.
Dziedziczenie spadku w całości
Jest ono równoznaczne z przejęciem wszystkich długów spadkodawcy. Należy tutaj dodać, że zazwyczaj spłatę zadłużenia można rozłożyć na raty. Chcąc tego dokonać, konieczny jest kontakt z wierzycielem lub innym podmiotem zajmującym się tym. Często przydatna okazuje się również konsultacja prawna, podczas której prawnik doradzi nam, jak wynegocjować korzystne warunki spłaty długów. Skorzystanie z niej ma ogromne znaczenie przy majątkach takich jak np. nieruchomości.
Przykład: Otrzymałeś w spadku mieszkanie lub działkę pod budowę, jednak kredyt wzięty pod ich zakup jeszcze nie został w pełni spłacony? Wraz z przejęciem spadku w całości przejmujesz tę nieruchomość bądź teren, jednak wraz z zobowiązaniem finansowym w postaci kredytu.
Gdy odrzucimy spadek…
Wtedy odrzucamy wszystko, co otrzymaliśmy, czyli oprócz zadłużeń pozbywamy się również prawa do przejęcia majątku w postaci m.in. gotówki, nieruchomości bądź samochodu. Jak wcześniej opisywaliśmy, rozwiązanie to może nieść za sobą więcej negatywów niż pozytywów, dlatego należy dokładnie przemyśleć swoje położenie, aby nie podjąć wiążącej decyzji, która w rezultacie nie przyniesie nic dobrego.
Jeżeli zaś chodzi o spadek z dobrodziejstwem inwentarza to już wiemy, że w tym wypadku spadkobierca odpowiada za długi zmarłego, jednak tylko do wysokości wartości odziedziczonych dóbr (przez co nie jest konieczne pokrywanie zadłużenia z własnego majątku).
Przykład: Spadkodawca pozostawił dług w wysokości 150 tys. oraz majątek w postaci samochodu wartego 50 tys., wtedy odpowiadamy za zadłużenie tylko do wysokości rzeczywistej wartości auta.
Na zakończenie można dodać, że otrzymując spadek po bliskim krewnym, jesteśmy zwolnieni z płacenia podatku (wtedy składamy wniosek na druku SD-Z2 w terminie 6 miesięcy od dnia nabycia spadku), natomiast gdy spadek pochodzi od ciotki, wujka, zięcia itd., to wymagana jest zapłata podatku. Z kolei w sytuacji, kiedy to nie jesteśmy spokrewnieni z osobą, której spadek mamy przejąć, to musimy w ciągu miesiąca odwiedzić Urząd Skarbowy i złożyć odpowiedni wniosek na druku (SD-3).
Jak widać, prawo spadkowe ma wiele zawiłości, które dla osoby postronnej mogą być trudne do zrozumienia. Szczególnie że otrzymanie spadku jest często równoznaczne z przechodzeniem przez spadkobiercę żałoby. Mamy nadzieję, że po przeczytaniu tego wpisu, a w tym kilku najważniejszych założeń dot. dziedziczenia spadku, zrozumienie tego zagadnienia stanie się dużo prostsze.
